فرایند طراحی و تصحیح آزمونهای نهایی چگونه است ؟
الف) سؤالات چگونه طراحی می شوند
طراحـی سوالات آزمونهـای نهایـی چنـد روز قبـل از برگـزاری آزمـون، در قرنطینه و امنیت کامـل و با کمک گروهـی از دبیران باتجربه در مرکز ارزشـیابی و تضمین کیفیت نظام آموزشوپرورش، با همکاری معاون آموزش متوسـطه و نمایندگان دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسـی متوسـطه نظری انجام میشود
ب) سوالات آزمون نهایی چگونه سوالاتی هستند؟
انواعی از سوالات در آزمون نهایی قابل طرحاند که برخی از آنها به شرح زیر است:
*مشابه آنها در قالبهای گوناگونی مانند فعالیت، تمرین، خود را بیازمایید و خودارزیابی در کتابهای درسی آمدهاند.
*در چارچوب محتوای کتاب هستند، اما میتوانند عینا همان پرسشهای موجود کتاب درسی نباشند.
*ممکن است که بیش از یک راهحل و یک جواب داشته باشند؛ پس دانشآموزان میتوانند پاسخهای متفاوتی به آنها بدهند.
*میتوانند دادهمحور و شاهدمحور باشند. در این نوع سوالات، دانش، دادهها و اطلاعات موردنیاز در اختیار دانشآموز قرار داده میشود تا با بررسی آنها به سوالات پاسخ دهد.
*دانشآموزان را به تأمل و تفکر بیشتر ترغیب و به آنها کمک میکنند تا یادگیری خود را به موقعیت جدید تعمیم دهند.
*به دانشآموزان کمک میکنند تا درک قویتری از یک موضوع داشته باشند و با موضوعات دیگر یا دنیای واقعی ارتباط برقرار کنند.
*دانشآموزان را تشویق میکنند تا با استفاده از دانش و مهارتهای خود، موضوع را در سطح عمیقتری بررسی کنند.
*نمیتوان با بله و خیر یا یک پاسخ ساده و چندکلمهای به آنها پاسخ داد، بلکه از دانشآموزان میخواهند تا نظرات و دلایل خود را ارائه کنند.
*تنها دانستههای دانشآموزان را اندازه نمیگیرند، بلکه مطالب جدیدی به آنها یاد میدهند تا بتوانند نقاط قوت و ضعف خود را بشناسند، یادگیری خود را نظارت و هدایت کنند و از این طریق احساس رشد و عاملیت را در آنها تقویت میکنند.
*در قالبهای متفاوتی مانند کوتاه پاسخ، درست/ نادرست، کشف ارتباط و تشریحی ارائه میشوند.
ج) برگههای آزمون نهایی چگونه تصحیح میشوند؟
پس از برگزاری آزمون و پیش از ارسال پاسخبرگها به مصححان، راهنمای تصحیح سوالات که توسط طراحان سؤال آماده شده، در اختیار ناظران دفتر تألیف کتابهای درسی و دبیرخانه راهبری آن درس قرار میگیرد تا از نظر میزان دقت و جامعیت پاسخها، بررسی شوند. راهنمای تصحیح باید بهگونهای باشد که هرگونه جواب صحیحی را، حتی اگر در کتاب درسی نباشد، در برگیرد تا دانشآموزانی که با خلاقیت و ادبیات خاص خود به سوالات پاسخ صحیح میدهند، نمره کامل بگیرند. کار تصحیح پاسخبرگهای آزمون نهایی به صورت الکترونیکی و بلافاصله پس از تأیید راهنمای تصحیح، توسط مصححین آغاز میشود. در این روش، براسـاس شـیوهنامه مربوط، پاسـخبرگ شـرکتکنندگان، اسـکن و در سـامانه بارگذاری میشـود. سـپس سـربرگ پاسـخبرگها که حاوی مشـخصات شرکتکنندگان است، توسط سامانه جدا و پاسخبرگها برای مصححان مستقر در یکی از استانهای کشور (بهجز استان محل تحصیل شرکتکننده) ارسـال و دو بار توسـط دو مصحح مسـتقل نمرهگذاری (تصحیح) میشـود. درصورتیکه اختلاف نمرات این دو مصحح، یک نمره یا کمتر باشـد، میانگین نمرات آنها توسط سامانه محاسبه و بهعنوان نمره نهایی ثبت و اگر اختلاف نمره دو مصحح بیش از یک نمره باشد، پاسخنامه به مصحح سوم ارجاع داده میشود. تمامی این فرآیند دقیق و زمانبر برای آن است که حقی از هیچ دانشآموزی تضییع نشود و نمره کسب شده، نمره واقعی دانشآموز باشد.